Okulary przeciwsłoneczne a zdrowie

Słońce… kto go nie kocha? Promienie słoneczne to najlepszy sposób na uwolnienie endorfin i – zgodnie z badaniami – świetny antydepresant. Niestety, w parze z polepszeniem samopoczucia idzie również promieniowanie UV, które może niekorzystnie wpływać na całe ciało, zwłaszcza na oczy. Jak się przed nim bronić? Czy okulary przeciwsłoneczne mogą nam pomóc?

Promieniowanie UV – czym tak naprawdę jest?

W dzisiejszych czasach promieniowanie UV nie jest dla nikogo hasłem obcym, czy nieznanym. Każdy wie, że słońce emituje promieniowanie ultrafioletowe, a do powierzchni Ziemi docierają dwa jego rodzaje – UVA i UVB. W związku ze świadomością zagrożenia wiele osób zaopatruje się latem w specyfiki z filtrami chroniącymi skórę przed szkodliwym promieniowaniem. Nie każdy jednak pamięta o oczach. Czy jest to powód do zmartwień? Odpowiedź jest jednoznacznie twierdząca. Warto uświadomić sobie, że oko jest narządem bez warstwy ochronnej, w związku z czym jest całkowicie bezbronne w przypadku wielu zagrożeń zarówno widocznych, jak i tych dla niego niedostrzegalnych. Takim ukrytym zagrożeniem jest właśnie promieniowanie UV.

Wielu amatorów kąpieli słonecznych słyszało o nadmiernej ekspozycji na słońce i konsekwencjach dla skóry. Warto wiedzieć, że przebywanie na słońcu bez odpowiedniej ochrony również w przypadku oczu może mieć przykre następstwa. Delikatne tkanki szczególnie łatwo absorbują promienie UV – soczewka głównie UVA, a rogówka UVB. Co ciekawe, badania wykazały, że ciemne tęczówki nieco lepiej znoszą ekspozycję na słońce, nie zmienia to jednak faktu, że realne zagrożenie istnieje i uszkodzeniu może ulec zarówno osoba o jasnoniebieskich, jak i ciemnobrązowych oczach. O jakim zagrożeniu mowa?

Brak ochrony przed promieniowaniem UV może prowadzić do różnych chorób – od delikatnych podrażnień po bardzo poważne schorzenia. Okuliści szczególnie często wymieniają:

• zgrubienie i zwyrodnienie spojówki;
• stan zapalny i zapalenie spojówki;
• czerniaka naczyniówki;
• zwyrodnienie plamki żółtej;
• nowotwory: spojówki, rogówki, a nawet powieki;
• zaćmę;
• zespół suchego oka;
• ślepotę śnieżną.

Faktem jest, że oko posiada pewne naturalne mechanizmy obronne, jak choćby film łzowy, czy odruchy mrużenia lub zwężania źrenicy, jednak nie zawsze są one na tyle skuteczne, by uchronić oko przed wymienionymi uszkodzeniami. Jak można dodatkowo ochronić wzrok? Warto zadbać o dobre okulary ochronne przeciwsłoneczne, które zapewnią odpowiedni filtr UV.

Czy okulary przeciwsłoneczne chronią wzrok?

Okulary przeciwsłoneczne można dziś nabyć niemal na każdym kroku. Zwłaszcza latem stoiska z okularami są wszechobecne, a ilość oferowanych modeli wręcz powalająca. Niestety – by oczy były bezpieczne, nie wystarczy ciemna soczewka, która przynosi ulgę i sprawia, że oczy mniej się mrużą. Takie produkty mogą wręcz zaszkodzić. Nieprzystosowane do prawidłowej ochrony przeciwsłonecznej okulary zatrzymują ludzki, wrodzony mechanizm obronny przymykania powieki, a jednocześnie szkodliwe promieniowanie nadal dociera do nieosłoniętych tkanek.

Bardzo ważne w przypadku ochrony oczu podczas ekspozycji na słońce jest, by okulary przeciwsłoneczne były wyposażone w odpowiedni filtr UV. Należy przy tym zerwać z przekonaniem, że promieniowanie to domena letnia – zbyt duża ekspozycja na słońce szkodzi przez cały rok. Największe narażenie na dotarcie promieni UV do oczu przypada na godziny 9 rano oraz 14 po południu, a nie jak można byłoby przypuszczać, gdy słońce góruje na niebie (w godzinach 12-13),narząd wzroku chronią wówczas bowiem łuki brwiowe. W porze zimowej niebezpieczeństwo wystawienia oczu na szkodliwe promieniowanie zwiększa się nawet 100-krotnie w związku ze zjawiskiem odbijania się promieni słonecznych od śniegu.

Jak wybrać odpowiednie okulary przeciwsłoneczne ochronne?

Jak już wcześniej wspomniano, filtr UV zapewniający ochronę przed promieniowaniem słonecznym, to substancja pochłaniająca lub odbijająca fale UV. Jak jednak wybrać dobre okulary przeciwsłoneczne i czym właściwie się kierować? Przede wszystkim warto wybierać okulary z filtrem o wartości 400, oznacza to, że chroni on przed falami osiągającymi długość do 400 nm, czyli długość promieniowania UVA. Jeśli chodzi o okulary przeciwsłoneczne ochronne to oprócz różnych wartości w opisie filtra, często można spotkać się również z kategoriami szkieł, które mogą znacznie ułatwić dobór okularów do potrzeb użytkownika. Kategorie określają stopień przyciemnienia okularów. Najczęściej można wyróżnić 5 następujących typów soczewek:

• soczewki kategorii 0 – przepuszczanie światła w zakresie 80-100%, odpowiednie w pochmurne dni;
• soczewki kategorii 1 – przepuszczanie światła w zakresie 43-80%, odpowiednie przy małym nasłonecznieniu;
• soczewki kategorii 2 – przepuszczanie światła w zakresie 18-43%, odpowiednie przy średnim nasłonecznieniu;
• soczewki kategorii 3 – przepuszczanie światła w zakresie 8-18%, odpowiednie przy sporym nasłonecznieniu;
• soczewki kategorii 4 – przepuszczanie światła w zakresie 3-8%, odpowiednie przy bardzo silnym słońcu, na przykład na lodowcach, czy w ośnieżonych górach. Ze względu na bardzo duże zaciemnienie, używanie soczewek kategorii 4 w trakcie m.in. kierowania pojazdem jest w UE zabronione.

Warto pamiętać, że autentyczność filtrów potwierdzają także odpowiednie oznaczenia, dla przykładu CE oznacza, że okulary przeciwsłoneczne ochronne zaprojektowano i wyprodukowano zgodnie z dyrektywami UE, spełnienie norm europejskich potwierdza również oznaczenie EN.

Okulary przeciwsłoneczne dla dzieci – czy są potrzebne?

Każdy rodzic pewnie zadaje sobie pytanie, czy okulary przeciwsłoneczne to odpowiednie rozwiązanie dla dzieci. Podczas ekspozycji na słońce delikatne oczy dziecka również są narażone na szkodliwe działanie promieni. Dodatkowo należy brać pod uwagę, że dziecięcy wzrok kształtuje się aż do ukończenia 12-15 lat, odpowiednie zabezpieczenie i filtr UV już na wczesnym etapie jest wręcz koniecznością. Jeżeli chodzi o wiek malucha, tutaj zdania są podzielone – niektórzy lekarze zalecają przyzwyczajenie do okularów jak najwcześniej, inni są zdania, że najodpowiedniejszym wiekiem na okulary przeciwsłoneczne ochronne jest 4 rok życia dziecka. Co istotne – do tej pory żadne badania nie potwierdziły, że okresowe korzystanie z okularów ma zły wpływ na rozwój narządu wzroku u dzieci.

Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów człowieka, warto dbać o niego za wszelką cenę. Chorób oczu spowodowanych promieniami UV można uniknąć, dzięki ochronie zapewnionej przez dobre okulary przeciwsłoneczne i odpowiedni filtr UV. Warto o tym pamiętać i korzystać z okularów nie tylko latem, ale zawsze, gdy świeci słońce.